Xe buýt điện là dòng xe sử dụng 100% năng lượng điện, không phát ra bất kỳ khí thải nào, không có mùi hôi gây mệt mỏi, say xe và không gây ra ô nhiễm âm thanh cho môi trường đô thị.

Xe buýt điện đang được phát triển như thế nào tại Việt Nam?

Ngày 22/7/2022, Chính phủ nước ta đã ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động nhằm chuyển đổi năng lượng xanh và giảm phát thải khí carbon và khí methane trong ngành giao thông vận tải. 

Theo lộ trình được đề xuất, từ năm 2025, 100% số xe buýt mới thay thế sẽ sử dụng điện và năng lượng xanh. Đến năm 2030, dự kiến ít nhất 50% phương tiện sẽ sử dụng điện và năng lượng xanh, và tỷ lệ xe buýt điện sẽ đạt ít nhất 5% tại các đô thị loại I. 

Tiếp theo, từ năm 2030, dự định đạt tỷ lệ ít nhất 50% xe sử dụng điện và năng lượng xanh, và 100% số xe taxi thay thế và mới đều sử dụng điện và năng lượng xanh.

Xu hướng sử dụng xe buýt điện

Đối với TP Hà Nội

Tính từ khi tuyến buýt điện đầu tiên đi vào hoạt động vào tháng 12/2021, Hà Nội đã mở thêm 8 tuyến buýt điện mới. 

Các tuyến này bao gồm: 

• E01 từ bến xe Mỹ Đình đến Ngã Tư Sở và Khu đô thị Ocean Park;
• E02 từ Hào Nam đến Long Biên và Khu đô thị Ocean Park; 
• E03 từ Mỹ Đình (Hàm Nghi) đến Thái Hà và Khu đô thị Ocean Park; 
• E05 từ Long Biên đến Cầu Giấy và Khu đô thị Smart City; 
• E06 từ Bến xe Giáp Bát đến Bến xe Nước Ngầm và Khu đô thị Smart City; 
• E07 từ Long Biên đến Bờ Hồ và Khu đô thị Smart City;
• E08 từ Khu Liên cơ Sở ngành Hà Nội đến Khu Ngoại giao Đoàn và Khu đô thị Times City; 
• E09 từ Khu đô thị Smart City đến công viên nước Hồ Tây.

Đối với TP Hồ Chí Minh

Theo kế hoạch, đến năm 2030, dự kiến tỷ lệ chuyển đổi xe buýt của Hà Nội sẽ đạt từ 50 đến 60%. Dự báo đến năm 2035, tỷ lệ chuyển đổi này sẽ cao hơn, dự kiến đạt từ 90 đến 100%.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, Hà Nội có khoảng hơn 2.030 xe buýt được hỗ trợ về giá, nhưng chỉ có 277 xe sử dụng năng lượng sạch, chiếm khoảng 13,6%. Trong số này, có 139 xe sử dụng khí nén thiên nhiên (CNG) và 138 xe buýt điện.

Theo số liệu từ Sở Giao thông vận tải TPHCM, hiện thành phố đang hoạt động tổng cộng 2.089 xe buýt trên 128 tuyến khác nhau. Trong số này, có 489 xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch là khí hóa lỏng CNG và 15 xe buýt điện trên tuyến D4.

Xe buýt điện tại TP.HCM

Đến năm 2025, thành phố đặt mục tiêu chuyển đổi 395 xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch, nâng tổng số xe buýt xanh lên 899 chiếc, tương đương khoảng 36% tổng số xe buýt hiện có. 

Kế hoạch này tiếp tục đến năm 2030, với mục tiêu chuyển đổi hơn 1.800 xe buýt, đạt khoảng 73% tổng số xe buýt. Đáng chú ý, huyện Cần Giờ, được quy hoạch là "đô thị sinh thái xanh", sẽ được ưu tiên triển khai chương trình thí điểm với 100% xe buýt điện, loại bỏ hoàn toàn các xe buýt sử dụng động cơ đốt trong.

Chi phí đầu tư xe buýt điện là bao nhiêu?

Dự án chuyển đổi sang sử dụng xe buýt điện đặt kế hoạch đầu tư khoảng 9.559 tỷ đồng để trang bị xe buýt có 3 kích cỡ khác nhau: nhỏ, trung bình và lớn, với giá mỗi chiếc xe dao động từ 4 đến 7 tỷ đồng. 

Ngoài ra, dự án cũng dự kiến cung cấp kinh phí trợ giá cho cả các tuyến buýt hiện có và các tuyến mới với tổng số kinh phí dự trù là khoảng 4.240 tỷ đồng, làm tăng tổng số vốn đầu tư cho dự án lên trên 13.800 tỷ đồng.

Theo nhóm nghiên cứu tính toán, việc sử dụng phương tiện này sẽ đòi hỏi một chi phí đầu tư tổng hợp khoảng 2,346 triệu USD cho mỗi kilômét. 

Chi phí này chỉ bằng khoảng 1/4 so với chi phí đầu tư vào xe buýt nhanh BRT mà thành phố đã công bố. So sánh với tuyến metro An Sương - Củ Chi, với chiều dài tương ứng là 21km, xe buýt điện có khả năng vận hành từ 25 đến 43% so với Metro, nhưng mức đầu tư lại chỉ từ 2,93 đến 4,26%.

Tại sao xe buýt điện “xanh hóa” giao thông đô thị?

Sử dụng xe buýt điện đang là giải pháp "xanh hóa" cho ngành giao thông vận tải, nhằm giảm thiểu phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường và giải quyết nhiều vấn đề đô thị.

Xe buýt điện "xanh hóa" giao thông đô thị

Đầu tiên, về công suất và trọng lượng, xe buýt điện vượt trội hơn gấp đôi so với xe buýt sử dụng nhiên liệu diesel tương đương. Công nghệ động cơ AC (động cơ điện được điều khiển bởi dòng điện xoay chiều) được áp dụng trong xe buýt điện giúp tăng độ tin cậy và tuổi thọ, đồng thời giảm chi phí bảo trì so với xe buýt diesel.

Không chỉ vậy, do số lượng chỗ ngồi của xe buýt điện nhiều hơn so với xe buýt diesel (120 chỗ so với 80 chỗ), việc chuyển đổi sang sử dụng xe buýt điện đã giảm đáng kể số lượng xe gắn máy trên đường. Dự kiến mỗi ngày có thể giảm đến 2.980 xe gắn máy.

Thời gian hành trình và tốc độ của xe buýt điện cũng được cải thiện, giảm thiểu thời gian chiếm đường và giảm ùn tắc giao thông. Đặc biệt, xe buýt điện là một phương tiện công cộng sạch sẽ và không gây tiếng ồn đáng kể, đồng thời có khả năng chở hành khách cao.